Rozwój mowy dziecka

Każdy rodzic z niecierpliwością czeka na pierwszy świadomy uśmiech dziecka, potem na głużenie, gaworzenie, aż w końcu na pierwsze postawione kroczki i pierwsze wypowiedziane słowo. Rozwój mowy dziecka jest bacznie obserwowany przez rodziców. Kiedy kończy pierwszy rok życia, z niecierpliwością czekają na, to aż dziecko wypowie swoje pierwsze “mama”, “tata”. Rodzicom przestaje wystarczać słodkie gaworzenie. Chcą pokazywać dziecku świat, opowiadać mu o tym, co się dzieje w przyrodzie, uczyć nowych słów i odpowiadać na pytania małego człowieka. Jednym słowem rodzice chcą mieć w dziecku towarzysza rozmowy, dlatego tak czekają na to, aż dziecko zacznie mówić.

Rozwój mowy następuje etapami. Najpierw pojawia się płacz, który jest główną formą porozumiewania się dziecka z otoczeniem. Z czasem dziecko zaczyna głużyć, potem gaworzyć. Rozumie coraz więcej i coraz więcej dziecko chce przekazać światu. Aż w końcu pojawiają się pierwsze słowa. Pierwsze wypowiedzi dziecka przyjmują postać dwuwyrazową, po to by później mogło budować zdania złożone.

Baczna obserwacja rozwoju mowy dziecka pozwala na wychwycenie nieprawidłowości i zapobieganie dysfunkcjom. Obserwując swoje dziecko, rodzice mogą dokonać wstępnej oceny rozwoju mowy i wyłowić ewentualne odchylenia od normy. A ponieważ wczesna terapia rozwoju mowy pozwala na uzyskanie pożądanej sprawności językowej i komunikacyjnej, warto znać etapy rozwoju mowy dziecka.

Rozwój mowy dziecka- pierwszy rok życia.

Pierwszy miesiąc: krzyk, płacz

Kiedy dziecko przychodzi na świat, to pierwszym dźwiękiem, jaki wydaje jest głośny krzyk. W tym momencie młoda mama zaczyna płakać z radości bo wie, że jej dziecko urodziło się całe i zdrowe. W końcu krzyk/ płacz jest jednym z kryteriów oceny stanu zdrowia noworodka. Dla rodziców jest, to wzruszająca i piękna chwila. Wiedzą, że ich dziecko potrafi oddychać i jest gotowe do samodzielnego życia, poza łonem matki. Dziecko szybko orientuje się, że za pomocą płaczu może komunikować się z otoczeniem, że w ten sposób wywołuje określone reakcje u dorosłych. Dzięki krzykowi, potrzeby dziecka zostają zaspokojone, dlatego noworodek wykorzystuje płacz świadomie i celowo.

Drugi miesiąc: głużenie

Czas szybko mija, aż w końcu dziecko kończy drugi miesiąc. Wtedy też zaczyna się kolejny etap rozwoju mowy dziecka, który trwa kilka miesięcy- to GŁUŻENIE. Mówi się, że dziecko wtedy słodko grucha, jak gołąbki. Pierwsze dźwięki, jakie wydaje, to samogłoski.

Piąty miesiąc: gaworzenie

Nasz słodki maluszek rośnie. Coraz bardziej poznaje świat, coraz więcej rozumie i uważnie słucha, tego, co mówią do niego inni. Pod koniec czwartego miesiąca życia dziecka, pojawiają się pierwsze spółgłoski prymarne. Co to takiego? To “p”, “b”, “m“, czyli spółgłoski dzięki którym dziecko buduje później swoje pierwsze wyrazy. Niemowlę coraz częściej realizuje sylaby, które są zbudowane ze spółgłosek i właśnie samogłosek prymarnych. Zaczynają się pojawiać również kolejne spółgłoski, takie jak:”t”, “d”, “g”. Dziecko zaczyna naśladować samego siebie. Pojawia się gaworzenie samonaśladowcze, które świadczy o prawidłowym rozwoju mowy u dziecka. Jeśli takie zachowania się nie pojawiają, może to świadczyć o zaburzeniach rozwoju mowy lub uszkodzeniu słuchu. Dziecko uważnie słucha dźwięków pochodzących z otoczenia, zaczyna je utrwalać i powtarzać w formie sylab otwartych. Niemowlę bawi się głosem, co budzi pozytywne emocje wśród rodziny.

Ósmy miesiąc: rozumienie prostych komunikatów

Kolejne miesiące przynoszą wiele zmian w rozwoju dziecka. Również można je zauważyć w rozwoju mowy. Dziecko zaczyna rozumieć coraz więcej. Pomimo tego, że nie potrafi jeszcze mówić, powtarzać wypowiedzi innych, to zaczyna rozumieć, co mówią do niego rodzice i dziadkowie. Komunikaty, które są połączone z gestem, mimiką, czy działaniem, są dla malucha coraz bardziej zrozumiałe.

Dziewiąty miesiąc: intencjonalna komunikacja

Dziecko zaczyna być świadome, tego, że może wchodzić w interakcje z innymi ludźmi, a nawet z przedmiotami. Coraz częściej pojawia się świadome inicjowanie dialogu przez dziecko. Na tym etapie maluch kieruje swoje wypowiedzi do osoby dorosłej, naśladuje dźwięki i podąża za wzrokiem rodzica. Pod koniec 9 miesiąca, dziecko potrafi już używać gestów wskazujących, dzięki którym zwraca uwagę dorosłego na przedmiot lub zjawisko. W ten sposób komunikuje dorosłemu, że ma na coś ochotę (“Daj mi to”), albo chce pokazać coś, co jest dla niego bardzo interesujące (“Zobacz!”).

Dziesiąty miesiąc życia dziecka: gotowość do nauki języka

Komunikowanie się z otoczeniem za pomocą gestów oznacza, że dziecko jest już gotowe do nauki języka. Zaczyna się tworzyć system fonetyczno- fonologiczny. Dziecko buduje wyrazy jedno- lub dwusylabowe, powtarza proste dźwięki- sylaby, które słyszy w swoim otoczeniu. Bawi się głosem, próbuje nazywać po swojemu przedmioty i osoby. Śpiewanie sprawia dziecku dużo radości. 

Po jedenastym miesiącu:

Pod koniec pierwszego roku życia, dziecko rozumie coraz więcej słów, reaguje na własne imię i zna imiona domowników, poznaje nazwy przedmiotów, czynności i sytuacji. Dziecko wie, co oznaczają proste polecenia rodziców, rozumie proste pytania, które kierują do niego dorośli: “Gdzie mama/tata?”, “Daj”, “Nie wolno”, “Zostaw”. Domyśla się, co będzie się działo, gdy mama zawoła, że zbliża się “kąpiel”, albo, że czas na “spacer”. Krótkie, poprawne komunikaty stosowane w tym okresie przez rodziców pozwolą dziecku lepiej je zrozumieć i zapamiętać.