Mutyzm wybiórczy. Czym jest lęk przed mówieniem?
Czy to zwykła nieśmiałość, czy lęk przed mówieniem?
Każdy rodzic zna swoje dziecko najlepiej. Wie czego się boi, o czym marzy, z jakimi trudnościami się mierzy i co wywołuje u niego uśmiech i radość. Jako rodzice obserwujemy swoje dziecko, nie chcemy niczego przeoczyć i dlatego jesteśmy czujni niczym zwierzyna na polowaniu. Pragniemy być dla swojego dziecka drogowskazem, wsparciem i ukojeniem. Kiedy nas potrzebuje, jesteśmy blisko, służymy pomocą i dobrą radą. Wiemy, jak kochane i cudowne jest nasze dziecko, ile jest w nim empatii, zrozumienia i mądrości.
Jednak są sytuacje, które nas martwią, gryzą i nie dają spać. Martwimy się o swoje dziecko, szukamy rozwiązań i drżymy o jego rozwój. Dlatego, gdy widzimy, że nasze dziecko ogarnia lęk przed życiem, a każde spotkanie z obcymi ludźmi, nowe sytuacje są dla niego wyczynem, to zaczynamy zastanawiać się w jaki sposób możemy pokonać nieśmiałość i pomóc dziecku otworzyć się na świat.
Nieśmiałość, czy mutyzm wybiórczy?
Jako mama dwójki zupełnie różnych pod względem charakteru dzieci, wiem, co to znaczy, gdy jedno dziecko jest otwarte na świat, chłonie wszystko co wokół niego się dzieje. Natomiast, gdy drugie woli schować się za mamą i obserwować świat z boku, ze strachem w oczach. Oczywiście, że nie każde dziecko musi być przebojowe i brać z życia garściami. Jednak, kiedy strach przed ludźmi, przed spotkaniami z innymi osobami, zaczyna utrudniać dziecku życie, to oznacza jedno- czas zacząć działać!
Dlatego, gdy czujesz, że twoje dziecko mimo całej mądrości, jaką ma w sobie, boi się rozmów z innymi, nie chce odpowiadać na lekcji, nie recytuje wierszy, rano budzi się z bólem głowy, nie ma przyjaciół, a podczas rodzinnych spotkań zamyka się w osobnym pokoju, to podejmij odpowiednie działania i sprawdź, jaka jest przyczyna takiego zachowania. Być może jest to tylko przejściowa sytuacja, spowodowana zmianami w życiu, np. nową szkołą, przeprowadzką, czy rozwodem rodziców, a być może Twoje dziecko boryka się z ogromnym lękiem, lękiem przed mówieniem. Milczenie dziecka może wcale nie wynika z jego nieśmiałości, uporu, czy złego nastroju lub niechęci do danych osób. Możliwe, że są to objawy mutyzmu wybiórczego.
Lęk przed mówieniem- mutyzm wybiórczy
Lęk przed mówieniem- czyli mutyzm wybiórczy- jest zaburzeniem lękowym wieku dziecięcego, co objawia się niemożnością mówienia w wybranych sytuacjach, np. w szkole. Dziecko dotknięte mutyzmem wybiórczym może swobodnie rozmawiać w domu, być radosne, roześmiane, a nawet gadatliwe. Jednak w wybranych sytuacjach, np. podczas odpowiedzi ustnych, wśród kolegów, podczas spotkań towarzyskich ogarnia je lęk przed mówieniem, a każde pytanie skierowane do niego wywołuje w nim ogromny stres, z którym nie potrafi sobie poradzić. Dziecko, które w domu porozumiewa się normalnie, opowiada o swoich marzeniach, rozmawia z dziadkami, bawi się z rodzeństwem może zachowywać się zupełnie inaczej poza środowiskiem domowym Dziecko z mutyzmem wybiórczym, które jeszcze przed chwilą w swoim domu wesoło rozmawiało, zupełnie inaczej zachowuje się w sklepie, w szkole, na placu zabaw. Jest ciche, nierzadko przestraszone, nie wypowiada się lub mówi bardzo cichutko, nie chce się przywitać, bawić, sprawia wrażenie wycofanego. A ludzie dokoła nadają mu łatkę dziecka nieśmiałego, zgaszonego, małomównego.
Jednak mutyzm wybiórczy, to nie to samo, co nieśmiałość! Mutyzm wybiórczy, jest to lęk, z którym dziecko samo nie potrafi sobie poradzić…
Dlatego pomóż swojemu dziecku pokonać lęk przed mówieniem. Zrób wszystko aby mogło swobodnie przeżywać swoje życie bez lęku.
Mutyzm wybiórczy/ selektywny- objawy
Każdego z nas od czasu do czasu ogarnia strach przed nieznanym, nie zawsze mamy ochotę na rozmowy, spotkania z innymi ludźmi, a wypowiedzi na forum są mało przyjemne i być może unikamy ich, jak ognia. Jednak jeżeli nasze lęki nie utrudniają nam życia, trema nas mobilizuje, a przeszkody są pretekstem do bycia lepszym – to nie mamy czym się martwić. Niestety, gdy strach przed mówieniem, przed nową sytuacją, jest na tyle silny, że utrudnia naszemu dziecku normalne funkcjonowanie, to czas na zastanowienie się, jak my rodzice możemy pomóc. Co robić, gdy nasze dziecko jest zjadane przez nieśmiałość, jego radość znika, gdy musi postawić czoła codziennym sytuacjom w przedszkolu, czy w szkole?
Jeżeli, jako rodzic zauważyłeś, że Twoje dziecko unika kontaktu z innymi ludźmi, podanie ręki na przywitanie jest dla niego granicą nie do przekroczenia, a w nowych sytuacjach czuje się po prostu źle i co najważniejsze- nie jest, to sytuacja jednorazowa, tylko coś co się powtarza i to często- to być może jest, to moment, w którym należy podjąć pewne kroki.
Objawy
- dziecko nie mówi w określonych sytuacjach
- w domu dziecko porozumiewa się bez problemu, jednak w przedszkolu, w szkole nie jest w stanie się odezwać
- milczenie utrudnia funkcjonowanie w szkole, poza domem, osiąganie sukcesów edukacyjnych, komunikację z innymi
- stan ten trwa co najmniej 1 miesiąc
- milczenie nie jest wynikiem braku znajomości języka
- powodem nie są wady wymowy,
- przyczyną milczenia dziecka nie są całościowe zaburzenia rozwoju (autyzm), ani zaburzenia psychopatyczne (schizofrenia)
Jak pomóc dziecku, z mutyzmem wybiórczym?
Co zrobić w takiej sytuacji? Gdzie szukać pomocy?
- Po pierwsze: obserwuj dziecko. Sprawdź, w jakich sytuacjach czuje się niekomfortowo, przypomnij sobie, czego dziecko się boi, czego unika, co sprawia mu trudność.
- Porozmawiaj z wychowawcą grupy przedszkolnej, z nauczycielem. Zdobądź wiedzę na temat tego, jak dziecko zachowuje się poza domem, czy reaguje na polecenia nauczyciela, odpowiada na pytania, wypowiada się podczas zabaw, czy lekcji.
- Jeżeli nadal czujesz niepokój, a postronne osoby potwierdziły Twoje spostrzeżenia, to zadzwoń do najbliższej Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej i zapisz swoje dziecko na badania, celem postawienia diagnozy.
- Lub umów dziecko na wizytę u lekarza psychiatry, który dokona pełen diagnozy dziecka i skieruje Cię do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, która wyda opinię o wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka (przedszkole) lub orzeczenie o kształceniu specjalnym (szkoła).
- Dopilnuj odpowiednich działań, które powinny zostać podjęte przez placówkę przedszkolną lub szkolną.
- Zdobądź wiedzę na temat tego, czym jest mutyzm wybiórczy i wdrąż odpowiednie działania również w domu.
Doskonale zdaję sobie sprawę, że jako rodzic zastanawiasz się dlaczego Twoje dziecko, które jest po prostu “nieśmiałe” i jedynie się “wstydzi” ma być diagnozowane przez specjalistów. Jednak zapewniam cie, że uczucie wstydu i skrępowania nie jest dla Twojego dziecka czymś przyjemnym, a brak pomocy może tylko pogłębiać problem.
Dlatego musisz wiedzieć o tym, że milczenie dziecka w przedszkolu, czy w szkole, strach przed wypowiadaniem się, wiąże się również z niechęcią do spożywania posiłków w miejscach publicznych (np. na stołówce szkolnej), lekiem przed skorzystaniem z toalety w przedszkolu, czy w szkole, problemami z odpowiedziami ustnymi, z bólami brzucha, stresem i niechęcią do uczestniczenia w zabawach grupowych, pracą w grupach, czy problemami z poznawaniem nowych osób. Dziecko, które odczuwa lęk przed kontaktami z innymi osobami, przed przywitaniem się, odpowiadaniem na pytania, zdecydowanie zdaje sobie sprawę z swoich trudności w kontaktach interpersonalnych, A to sprawia, że samoocena dziecka jest coraz niższa, dziecko coraz bardziej unika kontaktów z innymi, czuje się “inne”, ma problemy z nauką, a szkołą staje się źródłem traumy i smutną koniecznością.
Dzieci z mutyzmem wybiórczym wcale nie są samotnikami, chcą być akceptowane i lubiane. Z czasem lęk przed mówieniem może się pogłębiać i niestety, ale z mutyzmu wybiórczego dziecko samo nie wyrośnie. Dlatego, tak ważna jest wczesna diagnoza i właściwe postępowanie wobec dziecka.
