Agresja u dziecka- jak sobie z nią poradzić?

Nie radzisz sobie z agresją u swojego dziecka? Widzisz jak kolejny raz gotują się w nim emocje? Znowu próbowało Cię ugryźć, podłożyło nogę młodszemu bratu, albo zniszczyło zabawkę koledze z podwórka? Takie sytuacje zdarzają się coraz częściej, a Ty nie wiesz jak sobie poradzić z negatywnymi emocjami swojego dziecka? Czujesz się bezradny? O to kilka słów na temat agresji u dziecka i strategiach, które mogą być pomocne w jej zapobieganiu.

Agresja- Co to?

Zachowania agresywne to takie, które są świadome i mają na celu zrobienie komuś krzywdy, zadanie bólu. Popychanie, gryzienie, szarpanie, ciągnięcie za włosy, plucie, to właśnie agresja. Również krzyki, wyzwiska, psucie zabawek, arogancja, trzaskanie drzwiami, to działania, które są nacechowane negatywnymi emocjami.

Wiem, że dla każdego rodzica jego własne dziecko jest najukochańsze, najlepsze i najgrzeczniejsze. Jednak, kiedy kolejny raz docierają do Ciebie wiadomości, że Twoje dziecko popchnęło kolegę z klasy, to nie obrażaj się na cały świat za oszczerstwa wobec Twojego dziecka. Być może agresja z jego strony jest chęcią zwrócenia na siebie uwagi, albo rozładowania emocji, które w nim drzemią.

Co może być przyczyną agresji u dzieci?

My rodzice nie dopuszczamy do siebie myśli, że nasz kilkulatek również doświadcza przykrych uczuć, takich jak smutek, czy złość. Chcielibyśmy, aby nasze dzieci były zawsze wesołe i uśmiechnięte, a ich życie składało się wyłącznie z miłych wspomnień. Jednak w rzeczywistości nasze dzieci podobnie jak my borykają się z całym wachlarzem uczuć. Niestety nie potrafią tak jak dorośli panować nad własnymi emocjami i nie do końca rozumieją, co się z nimi dzieje. Dziecko cały czas uczy się świata, również poznaje własne uczucia i uczy się je wyrażać w odpowiedni sposób.

Skąd biorą się negatywne emocje wywołujące agresję?

Dzieci kilkuletnie mogą wykorzystywać zachowania agresywne do zakomunikowania światu, a przede wszystkim rodzicom, że mają jakiś problem. Może, to nowa sytuacja, taka jak przeprowadzka lub pierwsze dni w przedszkolu, wywołują w nim lęk i strach. A może narodziny brata lub siostry wywróciły świat dziecka do góry nogami. Również zmęczenie, uczucie głodu, a nawet chęć manipulacji może być przyczyną zachowań agresywnych. Brak ruchu także może wywoływać u dziecka frustrację. Dlatego warto stwarzać sytuację, w których dziecko rozładuje emocje i swoją energię, na przykład spacer na plac zabaw.

U starszych dzieci negatywne emocje, które przeradzają się w agresję mogą być wynikiem problemów w grupie społecznej, odrzucenia przez rówieśników, problemów w szkole, zbyt dużej ilości zajęć pozalekcyjnych. Zdarza się także, że dzieci czują się odrzucone i niekochane przez swoich rodziców. Walczą o uwagę i zainteresowanie. Agresja może być również efektem doświadczeń, jakie dzieci wynoszą z domu. Jeżeli same doświadczają agresji lub są świadkami ciągłych awantur rodziców, to takie zachowania są dla nich normą i uznają je za naturalne.

Jak reagować na agresję u dziecka?

• Akceptuj uczucia dziecka: dziecko ma prawo do bycia smutnym, do złości i żalu. Nie lekceważ jego uczuć. Zamiast mówić: “nie złość się bo nie ma powodu”, lepiej powiedź, że rozumiesz, że jest smutne i złe.
• Słuchaj dziecka bardzo uważnie i obserwuj co się z im dzieje. Obserwując zachowanie dziecka możesz zauważyć, co jest powodem jego złości. Może jego agresja jest związana z rozkładem dnia, z nadmiarem zajęć pozalekcyjnych. Kiedy aktywnie słuchasz dziecka, ono czuje się ważne, a Ty możesz ustalić jakie ma aktualnie potrzeby.
• Bądź dla dziecka wzorem. Jeśli zdarzy Ci się wpaść w złość, nakrzyczeć na dziecko bez większego powodu, to pokaż w jaki sposób należy przepraszać.
• Nie oceniaj ciągle dziecka i nie przypisuj mu etykiet. To, że czasami zezłości się na starszego brata, nie znaczy, że jest “agresywne”, “złośliwe”, czy “niegrzeczne”. Niestety my rodzice w bardzo łatwy sposób dokonujemy oceny zachowania dziecka i je etykietujemy. Dlatego unikaj takich określeń, jak: “Ty zawsze…, Ty nigdy…, Tyle razy….”

Co jeszcze możesz zrobić, aby zapobiegać agresji?

• Poświęć dziecku swój czas i uwagę. Agresja często jest chęcią zwrócenia na siebie uwagi rodzica. Pewnie starasz się poświęcić dziecku każdą wolną chwilę i w natłoku obowiązków znaleźć chociaż czas na przeczytanie bajki. Jednak dziecko mimo, że ma już kilka lat, może nadal potrzebować przytulania w ciągu dnia i wspólnej zabawy.
• Ufaj swojemu dziecku i pozwól na bycie samodzielnym. To, że dziecko chce samo wybrać ubrania do przedszkola nie oznacza, że ubierze się niestosownie do pogody i okoliczności. Następnym razem pozwól mu dokonać wyboru miedzy kanapką z serem, a dżemem. Niech wie, że również ma swoje prawa i może decydować.
• Wprowadź plan dnia. Dzieci lubią przewidywalność i powtarzalność pewnych sytuacji. To, że przed posiłkiem zawsze myje ręce, albo przed spaniem wspólnie czytacie bajkę, to są rytuały. Rytuały, które sprawiają, że dziecko czuje się bezpieczne i wie jakie są zasady w domu.
• Powstrzymaj się przed ciągłą krytyką, doceń zachowanie dziecka. Każdy lubi być dowartościowany i nasza samoocena rośnie, kiedy efekty naszej pracy zostaną dostrzeżone. Również dziecko lubi, kiedy zauważysz ile wysiłku włożyło w skonstruowanie rakiety kosmicznej, albo w przygotowanie śniadania.
• Unikaj systemu kar i nagród. To nie jest dobry sposób na zmianę zachowania u dziecka. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj:https://pedagogwdomu.pl/nagroda-i-kara-w-wychowaniu-czyli-wladza-rodzicielska/

Jeżeli Twoje dziecko uderzyło brata lub siostrę, to należy nazwać zasadę, jaka została naruszona, np. “Nie wolno bić innych”. Pozwól dziecku dojść do słowa i wypowiedzieć się na temat zaistniałej sytuacji. Następnie wyciągnij konsekwencje, na przykład: “Przeproś siostrę i idź na 5 minut do swojego pokoju”.

• Wyciągaj konsekwencje z agresywnego zachowania. Jeżeli w Twojej rodzinie obowiązują jakieś zasady, to niestosowanie się do nich powinno wiązać się z konsekwencjami. Wystarczy, że słowem, gestem wskażemy na to, w jaki sposób dziecko ma naprawić wyrządzoną szkodę. Należy pamiętać o zachowaniu spokoju bo nasz krzyk, to również rodzaj agresji.

Więcej na temat agresji u dziecka

Jeżeli, wymienione wyżej sposoby na zapobieganie agresji u dziecka, nie przynoszą rezultatów, można spróbować innych rozwiązań. Jednym z nich są bajki. Bajki terapeutyczne mogą okazać się fajnym sposobem na przekazanie dziecku pewnych wartości i zasad jakimi należy się kierować. Bajki można wymyślać samemu, jednak ważne by dziecko mogło identyfikować się z bohaterem.

Każde dziecko jest inne, boryka się z innymi problemami i emocjami. Również rodzice różnią się od siebie, szczególnie pod względem wychowania dzieci. Dlatego nie ma jednej gotowej i skutecznej recepty, na to jak poradzić sobie z zachowaniami agresywnymi u dziecka. Można jedynie wprowadzić pewne zmiany w życiu rodziny i czekać na efekty.